anyone who keeps the ability to see beauty never grows old - Franz Kafka



woensdag 16 maart 2011

overpeinzing…

"Naarmate mijn verleden toeneemt, neemt mijn toekomst af".
Deze, nogal sombere, overpeinzing kwam als vanzelf bij me op na het lezen van een artikel over ouderdom en de gevolgen daarvan, zowel maatschappelijk als individueel.
Nu is doemdenken over leeftijd, ouderdom en verval niet een van mijn favoriete hobby’s, hoor. Integendeel, zou ik zeggen. De meest sprekende voorbeelden zijn voor mij nog altijd de mensen die tot op hoge leeftijd naar verre continenten reizen, parachute springen, op de ongelijke brug een salto maken en Chinees leren spreken.
Maar de simpele waarheid is dat dit gaat om een zéér klein percentage van de ouderen, hoezeer de omstandigheden ook veranderd zijn in de loop der jaren.
Gisteren was ik in één van de vele bejaardentehuizen die onze gemeente telt. Ik wilde me hier nuttig maken als vrijwillige bibliotheekkracht. Nu zijn bejaardentehuizen niet vreemd voor mij; mijn moeder woont al geruime tijd in een bejaardentehuis.
Deze kennismaking was echter een geheel andere. De "bibliotheek" bleken twee planken met grootletter boeken in een wandkast te zijn. De vriendelijke activiteitenbegeleidster vertelde dat er nog weinig wordt gelezen. In een tehuis van 79 personen lazen er op regelmatige basis maar twee, hooguit drie personen. Het abonnement op de Provinciale Bibliotheek was opgezegd omdat de kosten niet tegen de baten opwegen.
Was dit al een schok voor mij, erger vond ik nog de rondgang in het tehuis. Overal werd van alles georganiseerd van bloemschikken tot zingen tot handwerken en interessante lezingen aan toe. Echter: aan alle activiteiten deed steevast hetzelfde kleine groepje mensen mee.
Hoe enthousiast de staf ook was, de animo voor deelname is en blijft miniem.
De discrepantie tussen deze werkelijkheid en de vele boeken die tegenwoordig verschijnen over "verantwoord ouder worden" vind ik enorm.
Natuurlijk kijk ik ook liever naar de voorbeelden in deze boeken: "lef" hebben, geïnteresseerd blijven, lichamelijk en geestelijk verval tegengaan, midden in het leven staan!
Tja, dat willen we natuurlijk allemaal wel. Maar weerspiegelt dit de werkelijkheid?
Ik ben geneigd om te geloven van niet.
Natuurlijk heeft iedereen een voorbeeld bij de hand van een oudere die er inderdaad in geslaagd is om op een goede manier zijn of haar ouderdom vorm te geven. Die voorbeelden zijn er ook en wellicht neemt het aantal de laatste jaren toe.
Dat neemt niet weg dat al die tehuizen met ouderen nogal een schril contrast vormen met de voorbeeldouderen die ons door de media regelmatig voorgehouden worden.
Een gunstige uitzondering is, wat mij betreft, Emma Brunt. Ze schreef een geestig, maar eerlijk boek over het ongerief van het ouder worden: "Slechts nieuws voor iedereen". Zoals ze zelf schrijft moet ze niets hebben van de suikerzoete praatjes over "mooi" oud worden. "Vijftig worden is een koud kunstje, als het daar maar bij bleef! Je moet namelijk ook nog zestig worden. En zeventig, En tachtig als je zoveel tijd krijgt. En dan is glorieus oud worden een utopie!"
En vanzelfsprekend zijn we allemaal geneigd te denken dat dit natuurlijk niet op óns van toepassing is maar de werkelijkheid laat helaas toch echt iets anders zien.
Hoezeer de media ons ook anders willen doen geloven!

16 opmerkingen:

  1. Je hebt gelijk, maar ik word er niet vrolijk van.
    Zelfs als vijftigplusser ben ik al beperkt in mijn mogelijkheden. Dus ik probeer gewoon iedere dag te nemen zoals hij komt en geniet van de positieve dingen. En over later....?
    Wie dan leeft, wie dan zorgt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik heb altijd het idee dat als je in een bejaardentehuis of verzorgingstehuis (vrijwilligers) werk gaat doen, dat je daar dan niet blij of gelukkig van word, de sfeer is zo, zo ja hoe zal ik het omschrijven...ik zou kiezen voor iets vrolijkers als ik dat mag zeggen.

    Verder denk ik dat je een heel waar punt aansnijdt in je overpeinzing!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Nee Roelien, je hebt wel een beetje gelijk. Ik had alleen gedacht dat die bibliotheek een ander verhaal zou zijn. Niet dus.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Een realistisch stukje Janny. Die dingen ben ik ook tegen gekomen in het tehuis waar mijn moeder verpleegd werd.
    Maar wat ertegen te doen, afgezien van proberen je gezondheid te behouden?
    Voor mij zit hem dat in het tegengaan van gewoonten en mezelf proberen te verrassen. Tot nog toe werkt het.
    XXXm

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Helemaal mee eens Janny. Er zijn maar weinig mensen die gezond oud worden, voor de meesten is het afzien en doorkachelen met kwalen en beperkingen. Ik vind dat moeilijk om te begrijpen....Het leven is maar zo kort, en dan krijgen we ook nog eens ziekte en aftakeling op ons bord.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. En of het leven kort is. Het vliegt voorbij en binnenkort zijn wij die bejaarde mensen die we nu zielig vinden. Daarom kunnen we het beste genieten zolang we ons nog jong voelen, pluk de dag, want je weet nooit wat er in het verschiet ligt.
    Dora

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik kom nog eens terug, want ik bedacht me nog iets anders. Door onze staat van gezondheidszorg worden mensen steeds ouder. Ik ken oude mensen die vinden dat hun tijd er op zit, maar gewoon niet aan dood gaan toe komen, altijd een nieuw medicijn, nog een extra pilletje. Levensmoe, maar niet dood mogen gaan.
    Triest hoor...

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Zelf nog onder de vijftig, kom ik regelmatig in het verzorgingstehuis waar mijn oma woont (92!). Ik kan toch niet anders concluderen, dat hier een fors grote groep ouderen actief meedoet aan allerlei goed georganiseerde en liefdevol begeleide activiteiten! Misschien komt het, doordat de dorpsbewoners die in dit tehuis wonen, elkaar -vaak- al heel lang kennen, of omdat er zo veel andere dorpsbewoners als vrijwilligers meehelpen. Heel vaak komen kinderen van ouderen helpen, die de andere bewoners vanuit het dorp kennen, het gemeenschapsgevoel is dan ook erg groot. Is dit een uitzondering? Mooi voorbeeld vind ik de wekelijkse rolstoeltocht. Met zo'n twintig a vijfentwintig rolstoelen (en evenveel vrijwilligers) wordt er iedere woensdagochtend een tocht gelopen, de ene keer door het dorp zelf, dan over de duinen, weer eens door het bos of de polder in... Onderweg een 'stiekem snoepje' halverwege, en elke keer een groot succes! Vanuit dit soort gezamenlijke activiteiten creëren ze hier ook voor de mensen die echt ouder en/of hulpbehoevend zijn een fijne plek om te leven. Mijn oma heeft het er geweldig, ik moet haar zelfs bellen om een afspraak te maken als ik langs wil komen, zo druk heeft ze het, terwijl haar wereldje toch heel klein aan het worden is. Chapeau voor dit tehuis!

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik vraag me altijd af of "de bejaarde" zo is omdat ze in een hele andere tijd dan de huidige geboren zijn of omdat ze "oud" zijn...

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Marlou:
    Ik ken die tehuisen niet. Bij ons wonen de oudjes gewon in huis bij de kinderen. Al gaat dat ook veranderen.
    Het klinkt niet vrolik Janny, je moet iets anders zoeken dit is niet voor jou.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Twee weken geleden stond er een soortgelijk artikel in de weekendbijlage van onze krant. Ook daarin het beeld dat oud zijn eigenlijk best afzien is. Mijn ouders (71 en 68) gaan nog zo'n vier keer per jaar op vakantie. Nu wel voor het eerst met de bus. Niet vanwege hun mobiliteit maar vanwege eventuele taalproblemen in Noorwegen. Ik kom dus nooit in een verzorgingstehuis, maar ik kan me goed voorstellen dat je ervan geschrokken bent. Groetjes Anja

    BeantwoordenVerwijderen
  12. wat een schitterende beginzin!
    en de keerzijde van de ouderdom houdt mij zeer bezig. mijn ouders waren zeer dynamische mensen tot ze 80 werden. het is treurig te zien hoe erg mensen ingeperkt worden als ze de 80 voorbij zijn. en hoe weinig professionele zorg er te krijgen is als oude mensen in hun eigen huis blijven (wat toch te verkiezen is)
    telkens ik een slogan zie over eet/doe dit of dat voor een langer leven, denk ik: neen, dankjewel! dat stuk extra leven wordt er niet aan de voorkant maar aan de sukkelige achterkant aangeplakt ...

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Mijn vader heeft net gisteren zijn moestuin opgezegd (86), maar hij heeft nog voldoende te doen en heeft helemaal geen tijd voor allerlei clubs. Mijn ouders gaan nog graag uit en op visite. Ze wonen nog zelfstandig. Ik hoop dat een verzorgingshuis hen bespaard blijft.
    Groetjes

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Dit vind ik een indringende overpeinzing Janny en ik herken jouw gevoel en dat van degenen die hierop reageerden. Korte tijd geleden schreef ik een log waarin ik mijn mening gaf over de zogenaamde maakbaarheid van het leven en dat deed ik omdat ik nogal tegen de beperkingen daarvan ben aangelopen, niet zozeer door mijn leeftijd, maar door gezondheidsproblemen. Ouder worden brengt vaak gezondheidsproblemen met zich mee en er bestaat ook zoiets als ouderdomsdepressie. Misschien heb je daar iets van gezien en ik geloof dat er enorme verschillen bestaan tussen diverse tehuizen. Voor mij is zo'n tehuis een schrikbeeld omdat ook ik zoveel leegte heb ervaren in de jaren dat ik mijn schoonmoeder vaak bezocht. Dat tehuis staat vlakbij onze woning en je kunt daar als buurtbewoner gebruik maken van het restaurant om daar te "dineren". Vele bekenden doen dat, maar ik heb altijd geweigerd omdat ik het een vreselijk idee vind daar vrijwillig naar binnen te gaan. Ik hoop heel lang in ons eigen huis te kunnen blijven wonen. Wat betreft het biblioth eekverhaal uit het tehuis dat jij beschrijft ... ik heb jaren geleden meegewerkt aan het opzetten van een bibliotheek in een grote kerkgemeenschap en het was schokkend om te ervaren hoe weinig interesse de leiding van die kerk had voor literatuur, ze zagen het meer als tijdverdrijf voor onszelf, een soort knutselclub. Het was niet de reden voor mijn vertrek uit die kerk, maar speelde zeker mee op de achtergrond. Zouden ouderen het misschien fijn vinden om voorgelezen te worden vraag ik me af ... Ik bezocht ook vaak een serviceflat voor ouderen en daar was het een totaal ander verhaal, een grote belangstelling van de bewoners voor kunst en literatuur en toch staat dat tehuis in hetzelfde dorp.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Prachtige beginzin... en ja: helemaal waar. Persoonlijk denk ik dat heel veel ouderen van nu - die vaak een heel leven van keihard werken achter de rug hebben - niet meer zo nodig van alles hoeven (en soms ook niet meer kunnen). Mijn moeder heeft haar hele leven gelezen en verslindt nog steeds boeken, haar beste vriendin komt niet verder dan koppensnellen in de krant.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Goed ouder worden is een kunst. Het valt me nu al op in mijn eigen kennissen en vriendenkring dat mensen lichtelijk teleurgesteld zijn in het leven en dat wordt natuurlijk alleen maar erger naarmate de tijd voortschrijdt.

    BeantwoordenVerwijderen