Er zijn natuurlijk fijne of nuttige overtuigingen die je kunt koesteren. Maar er zijn ook heel veel aangeleerde, dus geconditioneerde eigenschappen waar we in ons leven meer last dan gemak van hebben.
Ik weet dat ik ballast heb meegenomen uit mijn jeugd die ik beter kwijt kan zijn. In de loop van mijn leven heb ik ook best wat bijgeleerd: door training, door van anderen te leren, door fouten te maken en opnieuw te beginnen.
Naarmate ik ouder word laat ik me wel steeds minder leiden door vroegere conditioneringen. Ik weet dat ik een keuze heb in hoe ik ergens mee omga. Hoe iets binnen komt kan ik, tot op zekere hoogte, steeds beter zelf bepalen.
Maar nog steeds, zelfs op mijn leeftijd, kom ik op gezette tijdstippen mezelf tegen. Ondanks het feit dat ik me bewust ben in een oude modus terug te vallen, kan ik dat soms met moeite tegenhouden. Wat dat betreft kan het hondje van Pavlov de vergelijking met mij wel aan, of vice versa eigenlijk.
Ik merk dat als ik buiten mijn comfortzone raak, ik erg mijn best moet doen om mijn primaire reacties uit te schakelen. Want het is best lastig om het verschil te zien tussen conditionering en intuïtie. Ik kan bijvoorbeeld opzien tegen een taak of een gebeurtenis. De vraag is dan steeds of dat het gevolg is van een conditionering (ik ben daar niet goed in, ik kan dat niet, anderen kunnen dat beter) of van de intuïtieve wetenschap dat dit niet bij me past.
Maar goed: je kunt weten dat je bepaalde eigenschappen heb, daarmee zijn ze nog niet één, twee, drie verdwenen. Ik ben nog lang niet zover dat ik de overtuigingen die ik niet door eigen ervaring heb verkregen, overboord gezet heb. Ergens diep in mij zitten nog fossiele resten van mijn opvoeding. Maar door me steeds bewust te zijn van het bovenstaande, zal ik er ooit wel komen (of niet:-)
Het onderstaande verhaal, dat ik ergens op het Internet vond, sluit daar mooi bij aan.
Hoewel het niet gaat over conditioneringen geeft het wel aan dat je een keuze hebt in je eigen gedrag.
Op een avond vertelde een oude indiaan aan zijn kleinzoon over de strijd die in zijn binnenste gaande was.
Hij zei: "mijn zoon, het is een strijd tussen twee sterke wolven. De ene wolf is het kwade. Die gaat over angst, boosheid, afgunst, zorgen, jaloezie, hebzucht, arrogantie, zelfmedelijden, leugens en egoïsme.
De andere wolf is het goede. Die gaat over vreugde, liefde, blijdschap, vrede, hoop, rust, nederigheid, naastenliefde, vriendelijkheid, empathie, compassie en geloof."
De kleinzoon dacht even na en vroeg zijn grootvader toen:
"Maar welke wolf wint er nu?"
De oude indiaan antwoordde simpelweg:
"de wolf die ik voed".
