anyone who keeps the ability to see beauty never grows old - Franz Kafka



woensdag 1 september 2010

ons praat Afrikaans...

Voor lezers van dit blog zal het geen verrassing zijn als ik zeg dat ik van de Zuid-Afrikaanse taal houd.
Ook de Zuid-Afrikaanse poëzie spreekt me erg aan en ik heb ook in dit blog wel gedichten in deze taal geplaatst.
Hollandse kolonisten introduceerden het Nederlands in de zeventiende eeuw en in de loop der tijden is het een eigen taal geworden. Lange tijd werd Afrikaans gezien als een dialect van het Nederlands, maar in 1925 kreeg het Afrikaans, samen met het Engels, de status van officiële taal.
Er bestaat zelfs een speciaal taalmonument!
Het staat op een heuvel nabij Paarl. Het monument, een aantal grijze pilaren, is door het spel van licht en schaduw erg fotogeniek.
Het monument is echter ook omstreden. Het herinnert veel zwarte Zuid-Afrikanen aan de periode van apartheid in hun land; het Afrikaans was immers de taal van een racistisch regime. Nog altijd zien zij het Afrikaans als de taal van de vroegere blanke onderdrukker. Niet voor niets verdwijnen steeds meer plaatsnamen in het Afrikaans; ze krijgen een nieuwe naam om te breken met het verleden.
Hoewel ik de redenatie volledig begrijp is het toch wel jammer. Want de letterlijke vertalingen van Nederlandse woorden zijn vaak erg grappig.
Toevallig viel mijn oog weer op het lijstje waar ik de leuke woorden die ik tegenkom, opschrijf.

alleenloper - vrijgezel
rekki - elastiekje
moltrein - metro
spuitvliegtuig - straaljager
skuifspeld - paperclip
pensklavier - accordeon
stokkielekker - lolly
papwiel - lekke band
sweetpak - joggingpak
windlawaai - opschepper
strooimeisje - bruidsmeisje
deurmekaarspul - chaos
plantvreter - vegetariër
wipmat - trampoline
schaduwbril - zonnebril
wegneemetes - afhaalmaaltijden
lokfilm - reclamefilm
pilledraaier - apotheker
vensterversierder - etaleur
vuurhoutje - lucifer
sagteware - software
tanga - amperbroekie

En zo zijn er nog veel meer van deze grappige woorden en/of uitdrukkingen!
Het voert te ver om ze allemaal hier neer te pennen (typen) maar zo nu en dan is het leuk om er weer eens wat te noemen.

16 opmerkingen:

  1. Prachtig allemaal. Vooral het woord lokfilm maakt duidelijk wat een reclamefilm nu eigenlijk is.
    Ik blijk dus een alleenloper en een plantvreter te zijn. Maar mijn favoriet is toch wel deurmekaarspul.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Marlou
    Heb me nooit erg in die taal verdiept maar dit klinkt wel leuk, zeg.
    De tanga vind ik wel heel komisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik heb een tante in Zuid Afrika, maar als ze begint te ratelen kan ik de helft niet verstaan.
    Het is echt een aparte taal, origineel en soms een beetje komisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Het lijkt erop dat het Zuid-Afrikaans minder geneigd is dan het Nederlands buitenlandse woorden te over te nemen. Dat heeft wel wat. Het amperbroekie is geweldig!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat LEUK!!!
    Ik vind het zo echt, veel beter dan het Nederlands.

    Groet
    Hermine

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik kan me ook goed voorstellen dat dit de taal van de onderdrukker is voor zwarte Zuidafrikaners. Het is niet zo fraai wat er daar destijds allemaal is gebeurd.
    Maar de woorden zijn geweldig: een sweetpak en een stokkielekker! En nu kan ik dus gewoon plantvreter tegen mijn dochter zeggen!
    Dora!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Volgens mij heb ik ook nog een bundel met Zuid-Afrikaanse gedichten. En ik probeer al maanden op de naam van de dichter te komen. (ik kan n.l. niet bij het boekje) Maar dat is dus nog niet echt gelukt.

    Wat leuk, Queen van een chapter van de Red Hat Society, ik denk dat ik zo'n chapter een poosje terug tegen kwam op de Haagse boeken en antiekmarkt. Heel toevallig was ik zelf ook in het paars, maar ja dan zonder rode hoed.

    Liefs, Haagje

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ik vind het een geweldige taal! Veel simpeler dan ons eigen Nederlands.... toch??

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wat apart dat je van Zuidafrikaans houd. Ik had er nog nooit over nagedacht. Maar nu ik het zo hier opgeschreven zie vind ik het wel grappig. De gedichten vind ik moeilijk te lezen, maar dat kan ook aan mij liggen.
    Miriam

    BeantwoordenVerwijderen
  10. We hebben genoten van je lijst: mijn kinderen en ik, super!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Geweldig! Ik moest meteen denken aan onze reisleider, een paar jaar geleden. Die wees ons op de pyama-ezels in de verte. Waar het woord zebra van afgeleid is, heb ik nooit begrepen. Wij gebruiken tegenwoordig standaard die Zuid-Afrikaanse naam.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Geweldig!
    Mn man en ik hebben even gezellig woorden zitten raden ,ja hartstikke leuk !
    Wij houden daar wel van

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Hoi Janny, wat een leuke blog! Ik heb nog een woord dat je eraan kunt toevoegen: een lift heet in het Afrikaans een heisbakkie. Tijdens het WK voetbal werden elke dag op de radio een aantal Zuid-Afrikaanse woorden genoemd. Mijn moeder heeft er aardig wat opgeschreven. Als je het leuk vindt, kan ik het lijstje wel aan haar vragen.
    De Belgen kunnen er anders ook wat van!
    Zwager heet daar gewoon: schoonbroer
    Centrifugeren: droogzwieren
    Wasserette: droogkuis
    Slagerij: beenhouwer.
    Maar, toegegeven: het Zuid-Afrikaans klinkt net iets smeuiger.
    Liefs Janny en tot blogs!

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Afrikaans is een heerlijke taal ... zo poëtisch en ze slaat de spijker op de kop! Lieve groet, @nne

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Inderdaad een mooie taal het Afrikaans. Heb ooit iemand in de kibbutz ontmoet uit Zuid Afrika en toen hebben we wel gelachen met zijn tweeën en onze woordjes Nederlands/Afrikaans.
    Fijne week
    Groetjes Michaja

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Op een berg in die nag lee ons in donker en wag

    Delaray delaray SAL JY DIE BOERE KOM LEI? DELARAY DELARAY. Generaal Generaal as een man sal ons om jou val

    Bok van Blerk - Delaray
    Groetjes, Waylan D

    BeantwoordenVerwijderen